جاذبه‌های گردشگری ملایر

بام ملایر | آبشار بام ملایر

مجموعه تفریحی و گردشگری بام ملایر در شمالی‌ترین نقطه ملایر، به عنوان یک کمربند سبز و دهکده توریستی، ساخته شده است. این مجموعه شامل امکانات متنوعی مانند شهربازی سرپوشیده، تله‌کابین، منوریل، دیوار صعود سنگی، پیست اسکیت، پیست دوچرخه‌سواری، آبشارهای مصنوعی، باغ موزه مشاهیر، رستوران و کافی‌شاپ است. این منطقه در نزدیکی پارک سیفیه ملایر قرار دارد و علاوه بر جذب مردم بومی، گردشگران را نیز به سوی خود جذب می‌کند.

پارک سیفیه ملایر

پارک سیفیه ملایر یکی از قدیمی‌ترین بوستان‌های ایرانی است که در سال ۱۳۰۴ خورشیدی توسط سیف‌الدوله، حاکم وقت شهر ملایر، ساخته شد. سیف‌الدوله مردی خیرخواه و نیکوکار بود و به عمران و آبادانی شهر خود اهمیت بسیاری می‌داد. پارک سیفیه ملایر با طراحی مهندسان ایتالیایی و با چهارچوب کلی ایرانی به شکل صلیبی و بیضی ساخته شده است. این باغ با کاشت نهال‌های متعدد و انتقال آب از چاه‌های عمیق اطراف، ساخته شده است. در این باغ، تعدادی عمارت قجری، مقبره نوه ناصرالدین شاه قاجار، دریاچه مصنوعی و سینمای ۴ بعدی نیز وجود دارد. این باغ در دامنه کوه‌های ملایر قرار گرفته و همواره مورد علاقه گردشگران بوده است.

بازار بزرگ ملایر

بازار ملایر یکی از بازارهای قدیمی و سنتی ایران است که به زمان شیخعلی میرزا شیخ‌الملوک و محمدعلی میرزا دولتشاه، فرزندان فتحعلی‌شاه و بانی شهر ملایر، برمی‌گردد. این بازار دارای چندین تیمچه و سرا در دو جهت است و بعضی از آنها مانند سرای خان و لحاف‌دوزها از ارزش بالایی برخوردارند. سبک معماری بازار ملایر اصیل و سنتی است و تحت تاثیر الگوهای بازار دوره صفویه و زندیه مانند بازار وکیل طراحی شده است. پوشش سقف تمامی قسمت‌های بازار، دارای طاق‌های ضربی و گنبدی آجری است و نورگیرهایی در سرتاسر آن و در دو طرف حجره‌ها تعبیه شده‌اند. بازار ملایر به عنوان یکی از جاذبه‌های توریستی و تاریخی شهر ملایر، همواره مورد توجه گردشگران و بازدیدکنندگان قرار گرفته است.

موزه ملایر | خانه لطفعلیان

شهر ملایر دارای حدود 120 خانه تاریخی از دوران قاجار است که هر یک از آنها فوق‌العاده و می‌توانند به عنوان جاذبه گردشگری این شهر مطرح شوند. خانه و موزه لطفعلیان یک بنای آجری و دو طبقه است که در حدود 1200 متر زمین ساخته شده است. این مجموعه دارای دو حیاط اندرونی و بیرونی، شاهنشین زیبایی با در و پنجره‌های اُرسی و شیشه‌های رنگی است. زیباترین بخش این خانه زیرزمینی است که حوض‌خانه نامیده می‌شود و دارای حوض سنگی همراه با جریان آب قنات است. این حوض‌خانه در تابستان مکان مناسبی برای گذراندن روزهای گرم است. خانه لطفعلیان در حال حاضر به موزه فرهنگ و تاریخ ملایر تبدیل شده است و به عنوان یکی از جاذبه‌های دیدنی ملایر شناخته می‌شود. در موزه ملایر، اشیاء تاریخی مفرغی، ظروف و پیکره‌های سفالی و ادوات کشاورزی دوره‌های مختلف تاریخی به نمایش گذاشته شده‌اند. تنها موزه شهر ملایر، موزه فرهنگ و تاریخ ملایر است که در بخش دیگری از آن، اشیا و لوازم مردم‌شناسی نیز به نمایش گذاشته شده‌اند. به دلیل هوای خنک ملایر در تابستان، بازدید از این موزه در فصل بهار و تابستان پیشنهاد می‌شود.

باغ و مقبره سیف‌الدوله ملایر

محمدمیرزا، ملقب به سیف‌الدوله، شاهزاده‌ای از دودمان قاجار بود که در سفری به ملایر، تصمیم به آبادانی شهر، گرفت. او ملایر را به نوعی از دولت خریداری کرد تا درآمد حاصل از آن را وقف ساخت بیمارستان، مدرسه و کمک به فقرا کند. او یک باغ شاهی به نام باغ سیف‌الدوله در ملایر ساخت که به تقلید از شیوه باغ‌سازی دوره صفویه در اصفهان (چهارباغ اصفهان) طراحی شده بود. پس از درگذشت سیف‌الدوله، وی را در باغ سیف‌الدوله بر فراز تپه مناجات دفن کردند. بر روی مزار وی، یک مقبره آجری با پلانی چهارضلعی و سقف گنبدی‌شکل ساخته شد که با تزئینات کاشی‌کاری فیروزه‌ای آراسته شد. در داخل مقبره، یک تابلوی بزرگ با آیاتی از قرآن و چند عکس از سیف‌الدوله و افراد خانواده‌اش نیز قرار دارد. این باغ و مقبره، به عنوان یکی از جاذبه‌های توریستی شهر ملایر شناخته می‌شود.

قلعه نوشیجان ملایر

آتشکده و قلعه‌ای باستانی از دوران مادها

نوشیجان، آتشکده و قلعه‌ای باستانی در شمال غرب ملایر است که باستان‌شناسان سه طبقه در آن شناسایی کرده‌اند. طبقه اول به مادها، طبقه دوم به هخامنشیان و طبقه سوم به اشکانیان نسبت داده شده است. در قلعه نوشیجان ملایر، نمونه‌هایی از نخستین پول‌های بشری پیدا شده که از جنس نقره بودند و قدمت آنها به دوره مادها بازمی‌گردد. این پول‌ها به شکل حلقه‌های توخالی یا حلقه‌هایی مارپیچ از مفتول‌های نقره‌ای بوده و گستره کاربردشان در جغرافیای محلی مادها بوده است. قلعه نوشیجان همچنین شامل دیوارهای سنگی با بُرج‌های دفاعی و انبارهای غذایی است. این قلعه به عنوان یکی از مناطق توریستی ملایر شناخته می‌شود.

یخچال میرفتاح ملایر

یخچال میرفتاح ملایر سازه‌ای تاریخی از دوره قاجار است که در زمان خود به عنوان یخچال طبیعی کاربرد داشته‌است. این بنا که به همت میرفتاح احداث شده‌است، به شکل گنبد بوده و از آجر برای ساخت آن استفاده شده‌است. دو ردیف آجرکاری به شکل کمربند بخش داخلی بنای یخچال را پوشانده‌است. یخچال دارای ۱۲ متر ارتفاع از سطح زمین تا گنبد است. دو درب ورودی دهلیز شکل، گنبد و پلکانی جهت رفتن به بخش انتهایی یخدان و برداشت یخ، بخش‌های مختلف این یخچال هستند. یخچال خشتی میبد و یخچال دوقلوی سیرجان از دیگر نمونه‌های این یخچال‌های طبیعی در ایران هستند.

مینی ورلد ملایر

از حافظیه تا برج پیزا

مینی ورلد (جهان کوچک) پارکی فوق‌العاده در ملایر است که در آن المان‌های مختلفی از نمادهای ایرانی و جهانی مانند برج پیزا، حافظیه و تخت جمشید وجود دارد. به‌طورکلی مینی ورلد ها (پارک‌های مینیاتوری) نمونه‌ای از بناها و سازه‌های معروف دنیا را در ابعادی کوچک ارائه می‌دهند و در مدت زمان کوتاهی شما را به سفری دور دنیا می‌برند. پارک مینی‌ورلد که از جاذبه‌های گردشگری ملایر به حساب می‌آید، قرار است ۱۳۸ اثر تاریخی، ملی و جهانی را در مقیاس یک دهم در خود جای دهد. از سازه‌هایی که در حال حاضر در آن ساخته شده‌است می‌توان تخت‌جمشید، سربازان هخامنشی (سپاه جاویدان)، حافظیه شیراز، آرامگاه خیام، سی‌وسه‌پل اصفهان، برج ایفل پاریس و برج کج پیزا را نام برد. پل ورسک سوادکوه که یکی از شکوهمندترین پل‌های بین جاده‌ای در ایران است و معبد پارتنون یونان که نیایشگاه آتنا، خدای خرد و هنر است از دیگر سازه‌های مینیاتوری درون این پارک جذاب و دیدنی هستند.

مینی پارک های تفریحی دنیا: از مینی ورلد ملایر تا مینی تاون هلند

تالاب آقگل ملایر

تالاب آقگل ملایر یکی از تالاب‌های طبیعی و بزرگ‌ترین تالاب فصلی استان همدان و جزء مناطق شکار ممنوع است. منابع آبی آن نزولات آسمانی، ذوب برف ارتفاعات اطراف، نهرهای فصلی و چشمه‌های حاشیه‌ای و طغیان رودخانه قره‌چای است. این منطقه محل گردآمدن هرزآب‌های فصلی منطقه است که با توجه به بافت و ضخامت تشکیلات زمین‌شناسی آن قدمتی چهل‌هزار ساله دارد. این تالاب یکی از زیستگاه‌های مهم پرندگان وحشی و مهاجر مانند فلامینگو، قو، غاز خاکستری، تنجه، اردک مرمری، اردک سرسبز، مرغ سقا، لک لک و حواصیل است.

آرامگاه باباحسین ملایر

در در دامنه باغات روستای سیاه کمر ملایر، بنای برج مانندی قرار دارد که به مقبره باباحسین معروف است. برخی معتقدند که آرامگاه باباحسین ملایر، در اصل محل دفن یکی از پیامبران بنی‌اسرائیل به اسم یوشع بن نوح بوده‌است. این برج تاریخی دارای طرحی به‌شکل ۱۲ ضلعی منتظم بوده و می‌توان آن را در گروه برج‌ مقبره‌هایی با گنبد مخروطی شکل یا «رک» قرار داد.

قلعه سلیمان خان بوربور ملایر

قلعه‌های سلیمان‌خان بوربور، از تعدادی قلعه تشکیل شده که همگی درون یک حصار قرار دارند. این سازه خشت و گلی که به جای مانده از دوره قاجار است، بزرگترین قلعه استان همدان است. قلعه که در روستای اسلام‌آباد ملایر واقع شده از چند بخش مجزا تشکیل شده‌است. برج‌های خشتی، هشتی زیر برج، دالان طویل کوچه مانند، قلعه عظام‌الملک، قلعه محمودخان، قلعه سلیمان‌خان و حمام اختصاصی همگی درون حصار اصلی قرار دارند. در جای جای قلعه آجرکاری‌های زیبا و تزئینات گچبری دیده می‌شود. این بنا در مجاورت تالاب فصلی آق‌گل ملایر قرار دارد.

قلعه انوج ملایر | قلعه یزدگرد

قلعه باستانی انوج در روستای انوج در جنوب‌غربی ملایر قرار گرفته‌است. این قلعه با قدمتی هشت‌هزار ساله از خشت و گل ساخته شده و گرداگرد آن تونل و غارهایی طولانی است که گویا به عنوان یک نوع راه مخفی برای زمان‌های اضطراری حفر شده‌اند. روستای انوج، علاوه بر قلعه انوج دارای آثار باستانی دیگری نیز هست که بازدید از آنها خالی از لطف نیست. گورستان محله "قلعه باقر" که سنگ‌های آن به خط میخی مزین‌اند و برج‌های دیدبانی تاریخی در نقاط مختلف روستا که چند صد سال قدمت دارند از جمله این موارد هستند. قلعه انوج که از جاذبه‌های گردشگری ملایر به شمار می‌رود متعلق به دوره ساسانیان است و به آن قلعه یزدگرد نیز گویند. احتمال داده می‌شود قلعه انوج ملایر، مدتی پناهگاه یزگرد سوم بوده باشد.

جنگل‌های ملایر

بیش از 4000 هکتار جنگل در اطراف ملایر وجود دارد که انواع گونه‌های بلوط، کیکم (افرای جنگلی)، داغداغان، گلابی وحشی، زبان‌گنجشک، بادام کوهی، ارژن و دافنه در آنها دیده می‌شود. این جنگل‌ها، از مناطق تفریحی ملایر در بهار و تابستان هستند.

روستاهای ملایر

در اطراف شهر ملایر، تعدادی روستای سرسبز و خوش آب‌وهوا وجود دارد که از بین آنها می‌توان به روستاهای میشن، اوج تپه، قوزان (جوزان)، کیکله، زیرآبیه، سراب طجر و مانیزان اشاره کرد. در روستای مانیزان ملایر، همه ساله جشنواره شیره‌پزی انگور برگزار می‌شود که در آن کشاورزان با برداشت انگور و تولید کشمش و سرکه شیره به استقبال پاییز می‌روند. مردم این روستاها علاوه بر کشاورزی، به فرش بافی هم مشغول هستند و نقش بافت فرش روستای میشن ملایر در حال ثبت ملی شدن است.

لیست کارخانه‌های کشمش ملایر

غارهای ملایر

شهرستان ملایر به علت وجود کوهستان‌های مرتفع آهکی و متوسط بارندگی سالیانه 350 میلیمتر مستعد تشکیل غارهای متنوعی می‌باشد. تاکنون 15 غار منتسب به ملایر ثبت شده‌است. غار کوه سرد، غار گمیشان، غار کسب، غار کندلان (کندهلان)، غار قجر آب، غار سرکوه و غار دره فراخ از جمله این غارها هستند و از جاهای دیدنی اطراف ملایر به شمار می‌روند. غار دره فراخ در نزدیکی روستای جوزان قرار دارد. از سقف این غار آب می‌چکد و کف آن پر از گِل و لغزنده است. غار سردکوه در اطراف ملایر و در نزدیکی روستای سلطان‌آباد در ارتفاع ۲۲۴۰ متری کوه سرده ملایر قرار دارد. کوه سرده یا سردکوه پشت به آفتاب قرار دارد و لذا به کوه سرده معروف شده‌است.

قلعه پری ملایر

قلعه‌ای از دوره زندیه با تعدادی سنگ قبر جالب

قلعه پری یا قلعه بلنده، محل تولد کریم‌خان زند و مربوط به دوره زندیه است. سیستم آبرسانی قلعه مانند آبرسانی حمام‌فین کاشان است. در قلعه پری ۱۵۰ قبر شناسایی شده که اکثر سنگ قبرها از جنس سنگ آذرین و ساختار آنها مستطیل‌شکل است. روی قبور زنان معمولاً نقش مهر و تسبیح، شانه دوطرفه، آینه و جانماز و روی قبور مردان، مهر و تسبیح، قلیان، خنجر، تفنگ برنو و گاهی اسب نقش شده‌است. بالای قبر خان‌ها و بزرگان ایل یک سنگ ایستاده قرار گرفته‌است. روی این سنگ معمولا صحنه‌های آوردن قلیان و چای برای خان یا بزرگ ایل به تصویر کشیده شده‌است. قرار گرفتن اسکلت در درون قبر به این شکل است که مرده روی بازوی چپ یا راست، بسته به زمان دفنش، قرار داده شده‌است، به‌طوری‌که زانوها خم شده و دست‌ها روی سینه قرار می‌گیرد. طرز تدفین مرده‌ها ارتباط مستقیم با سمت استقرار خورشید در آسمان دارد و سعی شده که صورت جسد رو به خورشید قرار گیرد. ظروف و تزئیناتی از قبیل دستبند، گردن‌بند و انگشتر، که در زمان حیات با شخص بوده‌است نیز، همراه جسد دفن شده‌است.

خرفت خانه آباده: مکانی برای نگهداری سالمندان در ایران باستان

تپه گونسپان ملایر | پاتپه

تپه گونسپان یا پاتپه، از جمله بلندترین تپه‌های باستانی ایران با ارتفاع 28 متر است و در نزدیکی شهر ملایر قرار دارد. این تپه که بیش از 6 هزار سال قدمت دارد، در جاده ملایر-بروجرد واقع شده و از دیدنی‌های ملایر است..

منطقه حفاظت شده لشگر

منطقه‌ حفاظت شده‌ لشگر ملایر از سه منطقه‌ دشتی، تپه‌ماهوری و کوهستانی برخوردار بوده که مناطق کوهستانی به مکان مناسبی برای زندگی حیواناتی همچون کل و بز، تپه‌ماهوری به زیستگاه گونه‌هایی از قوچ و میش ارمنی و نواحی دشتی آن، محیطی مناسب برای کشت باغ‌های انگور است. وجود چشمه‌های فصلی و دائمی در این منطقه، باعث رشدونمو پوشش گیاهی متنوع شده‌است. منطقه گلپرآباد، یکی دیگر از مناطق حفاظت شده و دیدنی شهر ملایر است.

مسجدهای ملایر

شهرستان ملایر و روستاهای اطراف آن دارای تعدادی مسجد قدیمی و زیبا است که از بین آنها، مسجدهای حاج‌قاسم و عاشورا با قدمت 150 ساله، مسجد سیفیه واقع در پارک سیفیه، مسجد باب‌الحوائج روستای ننج، مسجد صاحب‌الزمان روستای ضربعلی و مسجد منتصرالملك روستای آورزمان در فهرست آثار ملی كشور به ثبت رسیده‌است.

مسجدهای دیدنی ایران و دنیا

چشمه‌های ملایر

شهرستان ملایر دارای طبیعتی فوق‌العاده و زیباست. این منطقه شامل کوه، دره، جنگل، پوشش گیاهی، چشمه و رودخانه‌های خروشان است که هر ساله در بهار و تابستان گردشگران زیادی را به سمت خود جذب می‌کند. چشمه‌هایی که از دل دره‌ها می‌جوشند و رودخانه‌های پرخروش، هم پوشش گیاهی اطراف را تحت‌الشعاع قرار داده‌اند و هم مکانی برای تفریحات آخر هفته شده‌اند. یکی از مناطق زیبای اطراف ملایر، منطقه پیرواشه است که دارای چشمه طبیعی است و از جاهای دیدنی ملایر محسوب می‌شود. پیرواشه با داشتن چشمه‌های طبیعی، جنگل‌های سرسبز و پوشش گیاهی فراوان یک مکان عالی برای تفریح، گردشگری و کوهنوردی در تابستان است.