سوغات صنایع دستی کرمان

قالی کرمان

کرمان از مراکز مهم بافت فرش در کشور است که قدمت قالی‌بافی در آن به قبل از دوران صفویه برمی‌گردد. قطعه‌ای از یک تخته‌ فرش بافته شده در کرمان، در موزه آستان قدس رضوی نگه‌داری می‌شود که قدمت بافت آن را بیش از ۵۰۰ سال دانسته‌اند. دوران صفویه، دوران شکوفایی قالی کرمان بوده به نحوی که بسیاری از سیاحان خارجی از آن یاد کرده‌اند. امروزه نیز قالی‌های کرمان زینت‌بخش موزه‌های معتبر جهان هستند. شهرت قالی کرمان به طرح‌ها و رنگ‌های آن مربوط است. قالی کرمان یکی از متنوع‌ترین و شادترین فرش‌های ایرانی از نظر رنگ است که در انواع نفیس آن تا سی رنگ به کار رفته است. این رنگ‌ها اکثرا گیاهی هستند و به‌دلیل طبیعی بودن دوام بالایی دارند. قالی کرمان به دوام و کیفیت آن مشهور است و به همین خاطر است که از عبارت «قالی کرمان» در توصیف افرادی استفاده می‌شود که از سلامت جسمی خوبی در سنین بالا برخوردار هستند. بسیاری اعتقاد دارند که قالی کرمان هرچه بشتر پا بخورد رنگ آن بهتر خواهد شد. این ضرب‌المثل نشان دهنده مرغوبیت قالی کرمان از دیرباز است. فرش‌های کرمانی کیفیت خود را مدیون پشم مرغوب و نخ پنبه هستند و قالی معروفترین سوغات کرمان محسوب می‌شود. در شهرستان جیرفت سبک خاصی از قالی به نام قالی گل سرخ بافته می شود که مشهورترین سوغات جیرفت است.

گلیم شیرکی پیچ

گلیم شیریکی پیچ یکی از سوغاتی‌های بسیار با ارزش کرمان است که قطب تولید آن در سیرجان و روستای دارستان است. سیرجان به‌عنوان شهر جهانی گلیم، از سوی سازمان یونسکو به ثبت جهانی رسیده است. گلیم‌های شیریکی پیچ سیرجان ترکیبی از گلیم و قالی هستند و برخلاف دیگر انواع گلیم‌ها که در آن‌ها پود باعث شکل‌گیری محصول نهایی می‌شود، در این شیوه نقشی در بافت ندارد. در تهیه گلیم شیریکی پیچ، پود صرفاً تارها را به یکدیگر متصل می‌کند و باعث استحکام درگیری نخ خامه با تارها می‌شود.

خورجین بافی کرمان

هنر خورجین‌بافی یکی از صنایع دستی بسیار قدیمی در کرمان می‌باشد و در گذشته آن را پشت دوچرخه، موتور یا چهارپایان می‌انداختند و خرید خانه را در آن می‌ریختند. امروزه از طرح خورجین در ساخت کیف‌ها و کوله‌ها استفاده می‌شود. خورجین‌های کرمانی عمدتا دارای طرح‌های هندسی و متقارن هستند و شما می‌توانید یکی از آن‌ها را برای تزئین خانه خود به عنوان سوغات کرمان خریداری کنید. مواد اولیه‌ برای بافت خورجین عبارتند از پشم‌های رنگی، نخ پنبه‌ای و گاه موی بز.

پته دوزی کرمان

پس از فرش، پته‌دوزی را می‌توان معروف‌ترین صنایع دستی کرمان دانست. در پته‌دوزی بر روی یک پارچه از جنس پشم یا پنبه، طرح‌های با نخ‌های رنگارنگ ایجاد می‌گردد. پارچه زمینه کار، پارچه‌ای ضخیم و پشمی است که عریض نامیده می‌شود و نخ دوخت، نخ‌های رنگی و پشمی با ضخامت مختلف هستند که به آن‌ها ریس گفته‌ می‌شود. معمولا طرح‌های به کار رفته نقوش کهن ایرانی و نقوش ذهنی هنرمندان هستند. قدمت این هنر به دوران صفویان باز می‌گردد و سیاحان خارجی که در دوران صفویه به ایران سفر کرده‌اند در سفرنامه‌هایشان، پته کرمان را توصیف کرده‌اند. قدیمی‌ترین نمونه به جامانده از پته‌های تاریخی کرمان، پته‌ای است که به‌عنوان روکش روی قبر «شاه‌ نعمت‌الله ولی» در ماهان کرمان قرار دارد. شما می‌توانید پته‌دوزی‌های مختلف را در قالب روتختی، رومیزی، پرده، سجاده، بالش و کوسن در این استان بیابید.

گبردوزی | زرتشتی‌دوزی

گبردوزی یا زرتشتی‌دوزی، جزو صنایع دستی زنان زرتشتی است. این هنر در استان کرمان رواج دارد و پیشینه آن به چندین قرن می‌رسد حتی گفته می‌شود که قدمت این هنر به دوران ساسانیان برمی‌گردد. در گبردوزی از پارچه‌ها و نخ‌ها در رنگ‌های مختلف استفاده می‌کنند. نقوش مورد استفاده در این هنر نقوش گیاهی از قبیل سرو، گل میخک یا نقوش حیوانی مثل طاووس، خروس، مرغ، هدهد و ماهی یا نقوش هندسی مانند مربع و دایره است. رنگ‌های مورد استفاده در گبردوزی، رنگ‌های روشن و زنده مانند سرخ، سفید و سبز است. در این هنر نقوش با نخ ابریشمی روی پارچه‌هایی که ریز بافت باشند، دوخته می‌شوند. در قدیم از این هنر برای تزیین لباس عروس استفاده می‌شد و امروزه در بافت رومیزی کاربرد دارد.

آجیده‌دوزی | پنبه‌دوزی

آجیده‌دوزی یکی از رودوزی‌های سنتی ایرانی است که قدمت آن به دوران هخامنشیان می‌رسد. در حجاری‌های به جامانده از دوران اشکانیان و ساسانیان نشانه‌هایی از آجیده‌دوزی به چشم می‌خورد. در آجیده‌دوزی لایه‌ای از پنبه بین دو لایه پارچه قرار می‌گیرد و با دوخت روی پارچه، نقوش و طرح‌های ظریف و برجسته ایجاد می‌کنند. آجیده دوزی نام‌های دیگری مثل لایه‌دوزی و پنبه‌دوزی هم دارد. با بکارگیری این هنر، محصولاتی مانند کلاه، بقچه، سجاده، روانداز، روتختی، شنل و روکرسی تهیه می‌کنند. از پارچه‌های نخی، پنبه‌ای، مخمل، ابریشم، ساتن، تافته، کتان و اطلسی به عنوان پایه برای هنر آجیده‌دوزی استفاده می‌شود و اشکالی مانند گل، مرغ و طراحی‌های اسلیمی و هندسی روی آن می‌دوزند.

ظروف مسی کرمان

مسگری در کرمان از قدمت دیرینه‌ای برخوردار است و هنوز هم در بازار قدیم این شهر هنرمندانی را می‌توان دید که مشغول چکش زدن بر سطوح مسی و ساخت ظروف مسی هستند. انواع ظروف مسی مانند دیس و بشقاب، دیگ و کفگیر، ظروف پذیرایی و وسایل تزیینی مثل گلدان، تابلوهای مسی و بشقاب‌های تزیینی در کرمان تولید می‌شود که شما می‌توانید به عنوان سوغات کرمان آنها را تهیه کنید.

عریض‌بافی کرمان

عریض پارچه‌ای است ضخیم و دستبافت که عمدتا از جنس پشم می‌باشد و با دستگاه‌های بافندگی چوبی بافته می‌شود. اصلی‌ترین مورد استفاده آن‌ها برای هنر پته‌دوزی است. اخیراً دستگاه‌های چوبی جای خود را به دستگاه‌های برقی و اتوماتیک داده‌اند و این هنر به‌تدریج در حال انقراض است. عریض‌های ماشینی دیگر کیفیت عریض‌های دستباف را ندارند و نقش و طرح‌های آن‌ها نیز تغییر کرده است.

شال‌بافی کرمان

هنر شال‌بافی از دیرباز در کرمان مرسوم بوده است. اوج رونق این هنر در دوران قاجار بود، به طوری‌که حتی مقامات دولتی نیز آن را ترویح می‌دادند. شال‌های کرمانی تحت عنوان شال‌های لاکی، لاجوردی، بوته‌ای، احرامی، ترمه، زنگاری و شاخ گوزنی در بازار عرضه می شوند.

حصیربافی کرمان

هنرمندان حصیرباف شاخه‌های درخت را خشک می‌کنند و سپس با درهم تنیدن آن‌ها محصولاتی همچون نورگیر، سبد و جانماز تهیه می‌کنند

جاجیم کرمان

آینه‌دوزی کرمان

قلمزنی کرمان

چاقو، انبر، قندشکن

معرق چوب کرمان

مشبک چوب کرمان

خوس دوزی کرمان

ساز سازی کرمان

سفره‌بافی کرمان

پلاس بافی کرمان